Uluslararası ticarette uygulanacak ödeme şeklinin belirlenmesi ülkelerin mevzuatına ,alıcı ve satıcı arasındaki ilişkilere, mal çeşidi ve meblağı gibi unsurlara bağlıdır.
Taraflar güvence, maliyet, mevzuat vs. yönlerinden durumlarına en uygun olan ödeme şeklini seçip aralarında mutabakata vardıktan sonra bu ödeme şeklinin gereklerine uygun olarak yükümlülüklerini yerine getirirler.
Işte satış sözleşmesine göre alıcının mal bedelini nasıl ödeyeceğini gösteren şekillere “ödeme şekilleri” denir.

Uluslararası ticarette,
A. Akreditifli,
B. Vesaik Mukabili,
C. Mal Mukabili
olmak üzere üç çeşit ödeme şekli vardır. “Kabul Kredili”, “Peşin Ödeme”, “Prefinansman” dış ticaretin finansmanıyla ilgili kavramlar olup ödemenin şeklini değil zamanını belirtir. Yine “Özel Takas”, “Bağlı Muamele” ve “Faktoring” de dış ticaretin finansman tekniklerinden bazılarıdır.

A) Akreditifli Ödeme (Letter of Credit):
Akreditif; ihracatçının sattığı mallara ait sevk vesaikini ithalatçının bankası tarafından akreditifin açılmasına aracılık etmesi görevi verilen kendi ülkesindeki bir bankaya bu vesaiki teslimi karşılığında mal bedelini tahsil etmesine imkan veren bir işlemdir.
Akreditife dayanan satışlarda, ihracatçı, akreditif şartlarına uygun hareket ettiği takdirde ithalatçının mal bedelini ödemek zorunda kalacağından ve ithalatçı ödemeyi yapmaz ise bu ödemenin amir bankaca hemen yapılacağından kuşku duymaz.
Ihracatçının bankası akreditifi teyit etmiş bulunuyorsa transfer riski de söz konusu olmaz.

Akreditifte Taraflar

A. Akreditif Amiri: (Applicant for the Credit)
Akreditifi açtıran veya malı ithalat etmek için akreditif açma emrini veren alıcı (ithalatçı) dır.
B. Amir Banka: (Issuing Bank)
Akreditif amirinin talimatına uygun olarak akreditifi açan bankadır.
Ithalatçının talep ettiği şartlara uygun vesaikin temini karşılığında ödemenin yapılmasını sağlar.
C. Aracı Banka: (Intermediary Bank)
Aracı banka, akreditif şartlarına göre lehdarın bulunduğu ülkede akreditifi lehdara ihbar veya teyit eden, ödemeyi yapan veya ibraz edilen poliçeye kabul ya da aval imzası koyan yahut poliçeyi iştira eden bankadır. Bu banka, akreditifi açan bankanın muhabiri olabileceği gibi lehdarın bankası da olabilir.
1a - Ihbar Bankası: (Advising Bank)
Ihbar bankası, akreditifi lehdara, teyitte bulunmaksızın sadece ihbar eden bankadır. Ihbar bankasının akreditifte, lehdara karşı ödeme konusunda hiç bir yükümlülüğü yoktur.
b - Teyit Bankası: (Confirming Bank)
Teyit bankası, akreditife, amir banka dışında kendisinin kesin yükümlülüğünü de ekleyen bankadır. Sorumluluğu amir bankanın sorumluluğu derecesindedir.
Teyit bankası, akreditif şartları yerine getirildiğinde;
- Lehdara rücu hakkı olmaksızın (without recourse) ödeme yapar.
- Poliçeleri kabul eder.

2.a - Ödeme Bankası: (Paying Bank)
Ödeme bankası, ödemeyi yapmaya yetkili kılınan (vesaik bedelini ödeyecek veya üzerine poliçe çekilecek olan) bankadır.
Ödeme bankası, akreditif şartlarına uygun olmayan vesaik karşılığında ödediği parayı amir bankadan isteyemez.
Vesaik akreditif şartlarına uygun değilse;
- Ödemeyi reddeder, uygun olmayan durumu amir banka kanalıyla ithalatçıya bildirerek ödeme talimatı ister veya
- Vesaiki tahsile gönderip ödemenin yapılması kaydıyla teslimini ister ya da
- Rezervli (ihtiyati kayıtla-teminat almak suretiyle) ödeme yapıp rezervin kaldırılması konusunda talimat bekler.
Rezervli olarak yapılan ödeme akreditif amirini ve amir bankayı bağlamaz. Bu aracı bankanın kendisiyle müşterisi (ihracatçı) arasındaki sorundur.
b - Kabul Bankası: (Accepting Bank)
Kabul bankası, üzerine vadeli poliçe çekilecek olan ve keşide edilecek poliçeleri kabule yetkili kılınan bankadır.

3.a - Iştira Bankası: (Negotiating Bank)
Iştira bankası, akreditife dayanarak çekilen poliçeleri iştira etmesine yetki verilen banka veya poliçeleri iştira eden herhangi bir bankadır.

4. Rambursman Bankası: (Reimbursing Bank)
Rambursman bankası, ödeme veya kabul bankası ile iştira bankasını ramburse edecek (bu bankalarca ödenen paraları kendilerine geri verecek) olan bankadır.
Amir banka; başka bir bankayı dış görünüşlerine göre akreditif şartlarına uygun vesaik karşılığında ödeme yapmaya, kabul ve iştirada bulunmaya yetkili kıldığı takdirde söz konusu bankayı ramburse etmeyi taahhüt eder.
Amir banka bu yükümlülüğünü doğrudan doğruya kendisi yerine getirebileceği gibi yetkili kılacağı bir banka (rambursman bankası) aracılığıyla da yapabilir.

D. Akreditif Lehdarı: (Beneficiary)
Lehine akreditif açılan, ihraç ettiği malın bedelini, akreditif şartlarına uygun olarak ibraz ettiği vesaik karşılığında aracı bankadan tahsil edecek veya düzenlediği poliçenin kabulünü aracı banka kanalıyla temin edecek olan ihracatçı firmadır.
Vesaik akreditif şartlarına uygun değilse yaptığı ihracatın bedelini amirin vesaiki aksaklıklarıyla birlikte kabul ettiği hususundaki talimatı üzerine almaya hak kazanır.

Akreditifli Işlemin Yürütülmesi
l. Farklı ülkelerdeki ithalatçı ve ihracatçı arasında bir alım-satım sözleşmesi yapılır. Bu sözleşmede malın cinsi, nitelikleri, miktarı, fiyatı, döviz cinsi, malların sevki, teslim şekli ve ödeme şekli (ki, burada akreditiftir) yer alır.
2. Ithalatçı, bankasından ihracatçı lehine bir akreditif açmasını ister. Bankası ile olan ilişkisine göre yapacağı ithalatın parasını peşin yatırır veya bankadaki kredisinden yararlanır.
3. Ithalatçının bankası (Amir Banka) akreditifi ihracatçının ülkesindeki muhabir bankaya iletir. Eğer akreditif teyidli bir akreditif ise akreditif küşat (açılış) mektubunda akreditifin teyitli olduğunu belirtir ve akreditifin bankalarınca lehtara teyidini ister.
4. Aracı banka akreditifin metnini inceleyerek ihracatçıya lehine bir akreditif açıldığını ihbar eder. Teyidli akreditifte aracı banka küşat mektubunu inceleyip teyid için uygun bulursa küşat mektubunun bir kopyasını lehdara gönderirken mektuba bankasının teyidini bildiren yazıyı da ekler.
5. Ihracatçı malları akreditif şartlarına uygun olarak ve akreditif vadesinde sevk eder.
6. Ihracatçı belgeleri (vesaiki) ibraz süresi içinde aracı bankaya sunarak ödeme talebinde bulunur.
7. Banka belgelerin gerekli şartlara uyup uymadığını kontrol eder.
Belgeler uygun ise
- teyidli akreditifte ödemeyi hemen yapar.
- teyidsiz akreditifte amir bankadan ödeme talebinde bulunur.
8. Muhabir banka belgeleri ve varsa poliçeyi amir bankaya (ithalatçının bankasına) gönderir.
9. Amir banka vesaiki inceleyerek uygun bulması halinde durumu alıcıya bildirir.
l0. Alıcının hesabı bankasınca borçlandırılır. Peşin paralı işlemde vesaik bedeli başlangıçta tahsil edilmiş olacağından bu aşamada sadece bir fark ortaya çıkarsa bu fark tahsil edilir.
ll. Amir banka bedeli ve masrafları tahsil edilen vesaiki alıcıya teslim eder.
l2. Alıcı vesaikiyle malları gümrüğünden çeker.

Akreditif Türleri:
Akreditifler şartlarının değiştirilebilmesi, ödeme güvencesi, kullanılış tarzı gibi özelliklerine göre çeşitlilik gösterir.

1- KULLANIM ALANINA GÖRE AKREDITIFLER

a. Ticari Akreditifler (Commercial L/C)
Dış ticaret işlemlerinde kullanılan akreditiflerdir.

b. Teminat Akreditifleri (Stand-by L/C)
Bu akreditifler uzun vadeli alışverişler, büyük iş akitleri ve borçlanmalar gibi konularda kullanılan bir çeşit garanti mektuplarıdır.
Akreditifi açan banka, garanti veren sıfatıyla akreditif lehdarına karşı bir üçüncü şahsın sözleşme şartlarından doğan yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde belli bir tutarda bir parayı ödemeyi garanti eder.

c. Basit Akreditifler (Clean L/C)
Belirli dönemlerde vesaik aranmaksızın yapılacak ödemeler için kullanılır. Hizmet akreditifleri olarak da isimlendirilir.

2-TAAHHÜTTEN DÖNEBILME DURUMUNA GÖRE AKREDITIFLER

a. Dönülebilir-Kabilirücu Akreditifler (Revocable)
Dönülebilir bir akreditif, lehdara önceden haber verilmeden ve onayını almadan her hangi bir anda amir banka tarafından değiştirilebilir veya iptal edilebilir. Ancak iptal veya değişiklik bildirisinin alınmasından önce uygun vesaik ibraz edilmiş ise amir banka o bankayı ramburse etmelidir.

b. Dönülemez-Gayrikabilirücu Akreditifler (Irrevocable)
Dönülemez bir akreditif amir banka varsa teyit bankası ve lehdarın mutabakatları olmadan ne iptal edilebilir ne de değiştirilebilir.
Bu tür akreditifler vesaikin ibrazında ödeme, vadeli ödeme, kabul veya iştira yollarından biriyle kullanılacaklarını açıkça göstermelidir.
Akreditif metninde akreditifin dönülebilir veya dönülemez olduğu belirtilmemiş ise dönülemez olarak kabul edilir.

3- ÖDEME SORUMLULUĞU YÖNÜNDEN AKREDITIFLER

a. Teyidli Akreditifler (Confırmed L/C)
Muhabir bankanın akreditifi lehdara ihbar ederken amir bankanın talimatına dayanarak kendi teyidini eklediği ve böylece amir bankanın yükümlülüğünü yerine getireceğine dair kendisini de sorumluluk altına aldığı akreditiflerdir.
Akreditif metninde teyid talimatı verilmiş olmalıdır. Bu konuda bir açıklık yoksa akreditif teyidsiz kabul edilir.
Akreditifin dönülemez-gayrikabilirücu açılmış olması şarttır.
Teyidli akreditifler lehdarı tam teminat altına alması bakımından satıcı için en elverişli akreditif çeşitidir.

b. Teyidsiz Akreditifler (Unconfirmed L/C)
Teyidsiz akreditiflerde aracı bankanın ödeme konusunda her hangi bir sorumluluğu yoktur. Görevi akreditifi lehdarına ihbar etmek, duyurmaktır. Ancak akreditif kendisini bağlamasa bile akreditifin gerçeğe uygun olup olmadığını kontrol etmek için makul bir dikkat göstermek durumundadır. Teyidsiz akreditifler daha çok ihracatçıların ithalatçılarına, amir bankaya ve ithalatın yapılacağı ülkeye güvenlerinin çok olduğu durumlarda kullanılır.

4- ÖDEME ŞARTLARINA GÖRE AKREDITIFLER

Akreditif bedelinin ne zaman ve ne şekilde ödeneceğini gösteren 4 çeşit vardır. Akreditife ilişkin ödemelerin;
- Görüldüğünde ödeme,
- Vadeli ödeme,
- Poliçe kabulü,
- Devir ve ciro
yollarından hangisine göre yapılacağı hususunun akreditiflerde açıkça belirtilmesi şarttır. Ayrıca ödeme, kabul ve ciro işlemlerinin hangi banka tarafından yapılacağı da belirlenir. Bunlar amir ve aracı bankalar olabileceği gibi bunların dışındaki bankalar da olabilir.
Amir banka akreditifi açarken yetki verdiği bu bankalara karşı geri ödeme taahhüdünde bulunmuş olur.
Ödemeyle ilgili bu yollardan hangisi tercih edildiyse akreditif de ona göre isim alır.

a. Görüldüğünde Ödemeli Akreditif (Sight Payment)
Ödeme amir bankaca veya amir bankanın verdiği yetkiye dayanarak teyit veya ihbar bankasınca lehdarın akreditif şartlarına uygun vesaiki ibraz etmesi üzerine yapılır.

b. Vadeli Akreditif (Deferred Payment)
Ödeme, akreditifte belirtilmiş olan “Ödeme vesaikin ibrazından, fatura tarihinden veya sevk tarihinden 60, 90, l20 veya l80 gün sonra yapılacaktır.” gibi sürenin sonunda yapılır.

c. Kabul Akreditifi (Acceptance Credit )
Kabul kredisinde de ödeme belli bir süre sonra yapılır. Ancak bunun için lehtar tarafından düzenlenmiş bir poliçe vardır. Poliçe yalnız akreditif amiri veya bankalardan biri tarafından kabul edilebileceği gibi amirin kabulüne bankalardan birinin aval vermesi suretiyle daha güvenceli hale de getirilebilir. Bu, alıcı-satıcı arasındaki anlaşmaya ve alıcının bankasıyla olan, bankaların da kendi aralarındaki kredi ilişkisine göre ortaya çıkan bir durumdur.

d. Iştira Edilebilir Akreditif (Negotiable Credit)
Iştira akreditifinde ödeme akreditif şartlarına uygun olarak düzenlenmiş ve poliçeye bağlı belgeler amir bankaya geldikten sonra yapılır. Bu tür akreditifte amir banka akreditifin açılması sırasında muhabiri nezdinde kuvertür tesis etmez. Bu suretle ihbar bankası veya poliçeyi iştira edecek olan diğer bir banka akreditifi teyit etmemiş ise poliçeyi her hangi bir sebeple amir bankaca rambursmanının yapılmaması halinde lehdara rücu etmek kaydıyla iştira eder ve rücu edilemez (without recourse) kaydını taşıyan poliçeleri iştiraya almaz.

5- KULLANILIŞ ADEDINE GÖRE AKREDITIFLER

a. Adi Akreditif (Fixed L/C)
Adi akreditifler, akreditif talimatında belirtilen limitin bir defa kullanılmasıyla hükümden düşer. Kısmi sevkiyata izin verilen akreditiflerde her parti sevkiyata ait vesaikin ibrazı karşılığında ödeme yapılabilir. Ancak bir veya birkaç partide yapılan ödemelerin toplamı hiçbir zaman akreditif limitini aşamaz. Rotatif şekilde açıldıkları belirtilmemiş olan akreditifler adi olarak kabul edilir.

b. Rotatif Akreditif (Revolving L/C)
Bu tip akreditif genellikle belirli bir müşteriden sürekli veya yüksek tutarlı alımlarda kullanılır. Böylece hem işlemlerin tekrarlanması külfetinden kurtulma hem de yüksek miktarda siparişin fiyat avantajından yararlanma imkanı söz konusudur.
Rotatif akreditifler şartları çerçevesinde akreditif tutarının tamamı veya bir kısmı kullanıldıkça ek bir değişiklik talimatına gerek olmadan aynı şartalarda ve aynı tutar için -vade içerisinde-kendiliğinden yenilenirler.
Rotatif akreditiflerde dönerlik şartı ya miktarla ya da süreyle sınırlandırılır.
Miktara göre devreden akreditiflerde, akreditif tutarı, kaç kere dönebileceği ve böylece ödemeler toplamının sınırı belirlenmektedir.
Süreye göre devreden akreditiflerde ise her sevkiyatın yapılacağı dönem de belirlenir. Bu tip akreditifler biriken (cumulative) veya birikmeyen (non-cumulative) olmak üzere iki şekilde açılabilir. Biriken akreditifte, bir dönemde kısmen veya tamamen kullanılmamış akreditif tutarı müteakip dönemdeki tutara eklenerek kullanılabilir. Bu hakkın olabilmesi için akreditifte mutlaka biriken şartının belirlenmesi gerekir. Birikmeyen akreditifte ise kullanılmayan kısımdan onu izleyen dönemde faydalanılamaz, bu kısım iptal edilmiş sayılır.

6- KULLANILIŞ ŞEKLINE GÖRE AKREDITIFLER

a. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C)
Akreditif konusu malların bir firma tarafından temini veya üretimi mümkün olamıyacaksa veya ihracatçı bir aracıysa ayrı ayrı akreditifler açmaya veya akreditif şartlarını (lehdar, ülke değişiklikleri gibi) değiştirmeye gerek kalmaksızın akreditifin kısmen veya tamamen bir ya da birden fazla üçüncü şahsa (ikinci lehtarlar) ödenmesi hususunda başlangıçta yetki veren akreditiflerdir.
Lehdarın (ilk lehdar) ödemeye, vadeli ödeme yükümlülüğüne girmeye, poliçe kabul etmeye veya iştirada bulunmaya yetkili kılınmış bankadan (devreden banka) veya serbestçe iştira edilebilir nitelikteki bir akreditifte devreden banka olarak açıkça yetkili kılınmış bir bankadan, bu akreditifi kısmen veya tamamen bir veya birden fazla lehdarın (ikinci lehdar(lar) kullanımına hazır hale getirilmesini isteyebileceği bir akreditiftir.

Akreditif amir banka tarafından açık bir biçimde “devredilebilir (transferabl)” olarak adlandırıldığı takdirde devir yapılabilir. “Bölünebilir (divisible)” ve “Parçalanabilir (fractionable), “Temlik edilebilir (assignable)” ve “Aktarılabilir (transmissible)” gibi terimler akreditifi devredilebilir bir hale getirmez.

b. Karşılıklı Akreditifler (Back-to-Back L/C)
Bir ithalat akreditifinin bir ihracat akreditifiyle karşılanmasına imkan veren akreditiflerdir. Bu akreditifler, transit ticarette, aracı vasıtasıyla yapılan satışlarda kullanılır. Transit ticarette aracı firma hem ithalatçı hem de ihracatçı durumundadır. Aracı firma, satış yapacağı firmaca lehine açılmış bulunan akreditifi teminat göstererek kendisinin ithalat yapacağı firma lehine bir akreditif açabilir. Bu ikinci akreditife karşılık gösterilerek açıldığı için karşılıklı akreditif adı verilir.

c. Peşin Ödemeye Imkan Veren Akreditifler (Packing Credit)
Akreditif konusu malların imali veya tedariki için ihracatçının ihtiyacı olan avansın ödenmesine olanak sağlayan akreditiflerdir.

c.l. Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause Credit)
Red clause akreditif, malların gönderilmesinden önce lehdara, ihraç edeceği malların satın alınmasında, gerekiyorsa işlenmesinde, ambalajlanmasında, limana gönderilmesinde ve depolanmasında kullanılmak üzere avans verilmesini veya peşin ödeme yapılmasını mümkün kılan akreditiflerdir.
Akreditif talimatında peşin ödemeye izin veren maddede belirtilen tutar her hangi bir vesaik ibrazına gerek olmaksızın derhal lehtara ödenir. Ihracatçı aldığı avansla gerekli hazırlığını yapar ve malların sevkiyatını müteakip ibraz ettiği sevk vesaiki karşılığında fatura bedelinden avansın düşülmesinden sonra kalan alacağını tahsil eder.

c.2. Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause Credit)
Ihracatçılara peşin ödeme yapılmasına izin veren akreditiflerdir.
Amir banka ihbar bankasına, lehdara, malların depolanması ve depo makbuzunun ibraz edilmesi karşılığında ödemede bulunması için yetki verir.

B) Vesaik Mukabili Ödeme (Documentary Collection veya Cash Against Documents)
Vesaik mukabili ödeme, ithalatçının satın alacağı malın bedelini o malı temsil eden bir belgeye dayanarak ödeme şeklini ifade eder.

Tahsil (Collection) mali ve ticari belgelerin alınan talimat uyarınca
a. Ödemenin ve/veya kabulun sağlanması veya
b. Ödeme ve/veya kabul karşılığında belgelerin teslimi veya
c. Diğer şartlara bağlı olarak belgelerin teslimi için bankalarca işleme alınmasıdır.
Belgeler mali belgeler ve/veya ticari belgeleri ifade eder.

a) Mali Belgeler (Financial Documents) poliçeleri, bonoları, çekleri ve para ödenmesinin sağlanması için kullanılan diğer benzer belgeleri ifade eder.

b) Ticari Belgeler (Commercial Documents) faturaları, taşıma belgeleri, tasarruf (sahiplik) yetkisi veren belgeler ve diğer benzer belgeler veya mali olmayan diğer her hangi tür belgeleri ifade eder.
Temiz tahsil (Clean Collection) ticari belgelerin eşlik etmediği mali belgelerin tahsili anlamına gelir.
Belgeli tahsil (Documentary Collection)
- Ticari belgelerin eşlik ettiği mali belgelerin,
- Mali belgelerin eşlik etmediği ticari belgelerin
tahsili anlamına gelir.

Tahsil Işleminin Tarafları

A. Amir: (The Principal) Bir tahsili işleme alması için bir bankaya tevdi eden taraftır. Ithalatçıyla yaptığı sözleşme gereğince malı sevkederek vesaiki bankasına getirip bedeli tahsil edilmek üzere teslimini talep eden müşteridir.

B. Gönderi Bankası: (The Remitting Bank) Amirin tahsili tevdi ettiği bankadır. Vesaiki bir römiz mektubu (tahsil talimatı/collection order) ekinde muteber bir muhabirine gönderip poliçe veya vesaik bedelinin tahsili karşılığında muhatabına teslimi ve bedelinin hesabına alacak kaydedilmesi hususunda talimat veren bankadır.

C. Tahsil Bankası: (The Collecting Bank) Tahsil işleminin yürütülmesinde devreye sokulan ve gönderi bankası dışındaki her hangi bir bankadır. Tahsil bankası ihracat bedelini tahsil etmek şartıyla vesaikin alıcıya teslimini sağlamakla yükümlüdür.

D. Ibraz Bankası: (The Presenting Bank) Muhataba ibrazda bulunan tahsil bankasıdır.
Tahsil eden bankanın kendisine gönderdiği vesaiki muhataba vererek bedelini alan bankadır. Bu meblağı tahsil eden bankanın emrine amade tutar. Tahsil eden banka ise tahsile gönderen bankanın verdiği talimat doğrultusunda hareket ederek ilgili hesabın alacak kaydını sağlar ve gönderi bankasına bilgi verir.
Eğer tahsil ve ibraz işlemleri aynı banka tarafından yerine getiriliyor ise bu bankaya “The Presenting Bank” denir ve ibraz bankası genelde aynıdır.

Muhatap (Drawee) Tahsil talimatı uyarınca kendisine ibrazın yapılacağı kişidir.
Tahsil vesaikinin ve buna bağlı olan poliçenin bedeli ödenmek kaydıyla teslim edildiği kişi, ithalatçıdır. Kendisine gönderilen vesaiki kabul etmek, bedelini ödemek zorunda değildir. Bu sebeple taraflar arasında yer verilmemiştir.

Vesaik Mukabili Işlemin Yürütülmesi
l- Amir (ihracatçı) ve muhatap (ithalatçı) bir satış sözleşmesi yaparlar.
2- Amir malları gönderir ve belgeleri tahsil edilmek üzere ve bir tahsil emriyle birlikte bankasına (gönderi bankası) verir.
3- Gönderi bankası bu belgeleri bir tahsil talimatı (römiz mektubu) ekinde muhabirine (tahsil veya ibraz bankası) gönderir.
4- Tahsil veya ibraz bankası belgeleri bedelinin tahsili veya poliçenin kabulü karşılığında ya da tahsil talimatında başka bir şart varsa buna uyarak muhataba teslim eder.
5- Ithalatçı, teslim aldığı belgelerle malları gümrükten çeker.
6- Tahsil edilen para yine tahsil talimatına uygun şekilde ihracatçıya ulaştırılır.

C) Mal Mukabili Ödeme (Cash on Delivery)
Malların ithalatçının eline geçmesinden belirli bir süre sonra tahsil edilebilmesi durumudur.

Mal Mukabili Işlemin Yürütülmesi
Satıcı malları gönderir. Sevk vesaikini kendisi ithalatçıya elden teslim edebilir, güvendiği birisiyle yollayabilir, postalayabilir veya bedeli tahsil edilmeden teslim talimatını vereceği bir bankanın aracılığıyla alıcıya gönderir. Vesaiki alan ithalatçı malları gümrükten çeker,malların bedellerini ise satıcıya aralarındaki anlaşmaya göre öder. Satıcı ihracat bedelini nakit olarak elden veya ihracatçıya temsil eden bir üçüncü şahıs kanalıyla ödeyebileceği gibi banka kanalıyla havale de edebilir.
Ithalatçıya güven unsuruna dayanan bu ödeme şeklinde peşin dövizin tersi söz konusudur. Peşin dövizde ithalatçı, edimini önceden yerine getirerek ihracatçıya kredi açıtığı halde mal mukabili ödemede ihracatçı edimini peşinen yerine getirmekte ve ithalatçıya mal kredisi açmış olmaktadır.
Dünya ticaretinde bu tür ödeme şekli daha çok uluslararası şirketlerin şubeleri arasında veya ihracatçının ithalatçı ülkede bir şubesinin bulunması halinde kullanılmaktadır.

Aval ve Kabul Kredisi (Acceptance Credit)
Aval kredisinde bankanın alıcı tarafından kabul edilen poliçeye aval vermesi söz konusudur. Kabul kredisinde ise banka, poliçenin muhatabı olarak poliçeyi kabul eder.
Banka, aval kredisinde kefil, kabul kredisinde ise asıl borçlu olarak satıcıya karşı poliçenin vadesinde ödeneceğini alıcı hesabına garanti etmektedir. Bu nedenle her iki halde de bankaca alıcıya bir gayrinakdi kredi açılması söz konusudur.
Kabul kredisi, satın aldığı mal bedelinin ithalatçı tarafından malı teslim aldığı sırada değil belirlenen bir vade içinde ödeneceğini satıcıya garanti etmek üzere açılan ve lehdarın ibraz edeceği vadeli bir poliçenin bankaca kabulü veya avalize edilmesi suretiyle gerçekleşecek olan bir çeşit akreditiftir. Ancak bir ödeme şekli olmayıp ithalatçı ve ihracatçıların banka kredilerinden yararlandırılmaları şekilleri arasında yer alan kabul kredisinin bu tanımı daha ziyade kabul kredili akreditifleri kapsar. Ithalat bedellerinin ödenmesinde, akreditifte olduğu gibi vesaik mukabili ve mal mukabili ödeme şekillerinde de kabul kredisinden yararlanılması mümkündür.
Ithalatçı satın aldığı malların bedelini peşin ödemek istemez, satıcı da bu malların bedeli üzerinden düzenleyeceği poliçelerin ancak bir banka tarafından kabulü veya avalize edilmesi sağlandığı takdirde vadeli satışa razı olursa ithalatçı, kendi bankasına başvurarak satıcının keşide edeceği poliçeleri kabul etmesini veya kendisi tarafından kabul edilecek poliçelere aval vermesini isteyebilir.
Bu talep üzerine banka, bir “Kabul veya aval kredisi”açmayı uygun gördüğü takdirde satıcı, poliçeyi alıcı üzerine değil poliçeyi kabul edecek olan bu banka üzerine keşide edecek veya satıcının alıcı üzerine keşide edeceği ve alıcının kabul imzası koyacağı poliçeye banka aval verecektir.

Poliçeyi ithalatçının kabul etmesi ticari kabulü (trade acceptance), poliçeyi bankanın kabul etmesi veya ithalatçı tarafından kabul edilen poliçeye bankanın aval vermesi de banka kabulünü (banker's acceptance) oluşturur.
Bankanın kabul ettiği veya aval verdiği poliçeyi iskonto ettirmek suretiyle ihracatçı da kolaylıkla finansman sağlamak imkanını bulur.
Ithalatçı tarafından ihracatçı lehine açtırılan kabul kredilerinde poliçeye kabul veya aval imzası koyan bankanın ihracatçıya karşı rücu (geri isteme) hakkı yoktur. Banka poliçe bedelini ancak ithalatçıdan tahsil edebilecektir. Ithalatçı, bankaca kabul veya avalize edilen poliçelerin bedellerini karşılayacak parayı poliçe vadelerinden önce bankaya yatırmakla yükümlüdür.

Kabul Kredili Akreditifli Işlemler:
Ithalatçı ile ihracatçı arasında bir alım-satım sözleşmesi yapılır. Bu sözleşmede vesaikin, kararlaştırılan vadeyle satıcı tarafından düzenlenecek poliçenin veya poliçelerin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği, alıcının satıcı lehine sözleşmeye uygun şartlarla bir akreditif açtıracağı hükmü de yer alır.
Lehine açılan kabul kredisinden ihracatçının yararlanabilmesi, kredi şartlarına ve usulüne uygun belgeleri kabul kredisinin süresi içinde bankaya vermesine bağlıdır.
Kabul kredili akreditif teyitli ise amir banka, lehdar tarafından poliçenin akreditifi teyit eden muhabir banka üzerine çekilmesini ve bu bankaca, vesaikin akreditif şartlarına uygunluğu tespit edildikten sonra kabul edilmesini istemiş olacaktır.
Vesaik uygun olduğu takdirde muhabir bankaca, vesaik alıkonularak poliçe kabul edilir ve lehdara gönderilir. Poliçenin vadesi akreditifi açan bankaya bildirilir. Vesaik akreditifi açan bankaya gönderilir. Poliçe vadesinde bedeli ithalatçıdan tahsil edilir.
Teyitsiz kabul kredili akreditifte ise amir banka, akreditifin muhabir bankaca lehdara sadece ihbar edilmesini, akreditif şartlarına uygun vesaikle birlikte lehdarın akreditif amiri üzerine çekeceği poliçenin de kendisine gönderilmesini istemiş ve poliçenin, alıcı tarafından kabul edildikten sonra bankaca avalize edilerek geri gönderileceğini bildirmiş olacaktır.

Muhabir bankanın, kabul kredisi açan bankaya gönderdiği vesaik akreditif şartlarına uygun bulunduğu takdirde poliçe alıcıya kabul ettirilir ve vesaik ithalatçıya verilir. Aynı zamanda bankaca poliçeye aval verilerek muhabir bankaya gönderilir. Muhabir banka bu poliçeyi lehdara verecek ve lehdar bankaca kabul edilmiş veya aval verilmiş olan bu poliçeyi iskonto ettirerek mal bedelini bir iskonto gideri karşılığında poliçenin vadesinden önce elde edebilecektir.

Kabul Kredili Vesaik Mukabili Işlemler:
Ithalatçı ile ihracatçı arasında yapılan alım-satım sözleşmesinde, vesaikin kararlaştırılın vadede satıcı tarafından keşide edilecek poliçenin kabulü karşılığında alıcıya teslim edileceği hükmü yer alır.
Satıcı malları yükleyip sevk vesaikini gönderince banka, poliçe ve vesaiki kontrol eder, uygun bulduğu takdirde, genellikle ithalatçı üzerine çekilen poliçeyi ithalatçıya kabul ettirir, kendisi de bu poliçeye ithalatçı lehine aval verir veya poliçenin vadesinde ödeneceğini garanti eder. Vesaik ithalatçıya verilir. Kabul ve aval imzalarını taşıyan poliçe de muhabire geri gönderilir.
Muhabir banka bu poliçeyi satıcıya verecek, satıcı da isterse; bankaca aval verilmiş olan bu poliçeyi iskonto ettirerek mal bedelini poliçenin vadesinden önce elde etmek imkanını bulacaktır.